Hide

Hanes Eglwysi Annibynnol Cymru.

hide
Hide

(History of the Welsh Independent Churches)

By Thomas Rees & John Thomas; 4 volumes (published 1871+)

 

Extracted  by Gareth Hicks from the CD published by Archive CD Books (Jan 2008) - with translation


Llanfachreth

(Vol 2, p 494)

"Codwyd y capel hwn yn y flwyddyn 1834, yn benaf trwy ymdrech Mr. Thomas Owen, Llanfechell. Costiodd ryw gymaint dros 200p., a bu Mr. T. Owen yn llafurus i gasglu ato, ond yr oedd dyled o 160p. yn aros, yr hyn a fu yn hir yn faich trwm ar y lle. Nid oedd yma ond dau aelod pan godwyd y capel, sef Owen Williams, Penygraig, a'i wraig, ac y mae y ddau "wedi cael help gan Dduw," yn parhau yn ffyddlon. Bu yr achos yma yn hir fel llin yn mygu, ond etto heb ddiffodd, a gwelodd rai adegau lled flodeuog. Ar sefydliad Mr. David Davies yn Llanddeusant a Bodedeyrn, cymerodd hefyd ofal y lle hwn, a bu yn gwylio drosto hyd nes y symudodd o'r ardal. Bu y lle wedi hyny mewn cysylltiad a Llanddeusant dros dymor gweinidogaeth Mr. W. Roberts yno, ac am rai blynyddau yn nechreuad gweinidogaeth Mr. R. E. Williams. Unodd yr eglwys yma yn nechreu 1854 a'r eglwys yn Bodedeyrn i roddi galwad i Mr. John Hughes i fod yn weinidog, a bu y lle o dan ei ofal ef hyd ei farwolaeth, Tachwedd 28ain, 1868. Bu Mr. John Hughes yn dra ymdrechgar oddicartref yn casglu at dalu dyled y capel, a gweithiodd yr ysgol Sabbothol gartref yn egniol, fel y symudwyd trwy gydymdrech y baich fu yn hir yn gwasgu ar ysgwyddau gweiniaid. Mae y lle yn awr dan ofal Mr. T. Roberts, mewn cysylltiad a Llanddeusant. Cafodd yr eglwys yma golled fawr flynyddau yn ol yn marwolaeth Thomas Humphreys- dyn byw iog a gweithgar ag oedd a'i holl galon yn y gwaith ; ac yn ddiweddar cafwyd colled fawr yn ymadawiad y chwaer ffyddlon Mary Jones. Gwyr y rhan fwyaf o'r pregethwyr a ymwelasant a'r lle y deuddeng mlynedd diweddaf am ei "llafurus gariad " hi. Mae golwg siriol ar yr achos, er nad ydyw yn gryf a lluosog mewn nifer."

Translation by Maureen Saycell (Jan 2008)

"This chapel was built in 1834, mainly through the efforts of Mr Thomas Owen, Llanfechell. It cost something over £200, and Mr T. Owen worked hard to collect towards it, but a debt of £160 remained, and was long a heavy burden on the place. There were only two members when the chapel was built, Mr Owen Williams, Penygraig, and his wife, and both of them remain faithful "having had help from God". The cause here was like a piece of smoking flax, but never extinguished, and it saw some good times. At the induction of Mr David Davies in Llanddeusant and Bodedeyrn, he also took on the care of this place, and he continued to care for it until he moved from the area. After that this place stayed in association with Llanddeusant for the ministry of Mr W. Roberts, and some of the early years of the ministry of Mr R. E. Williams. This church united with Bodedeyrn church in 1854 to send a call to Mr John Hughes to become their minister, and it remained under his care until his death, he died on November 28th, 1868. Mr John Hughes was very industrious away from home in his efforts to pay off the debt of the chapel, and the Sunday school at home was also very energetic, so that their combined effort the heavy load that had been on their shoulders was lifted. The place is now under the care of Mr T. Roberts, jointly with Llanddeusant. This church suffered a great loss some years ago in the death of Thomas Humphreys - a lively and industrious man whose whole heart was in his work, and more recently another great loss on the death of a faithful sister, Mary Jones. Most of the ministers who have visited over the last twelve years would know of her "labour of love". The cause looks well, despite not being very strong or numerous."