Hide

Hanes Eglwysi Annibynnol Cymru.

hide
Hide

(History of the Welsh Independent Churches)

By Thomas Rees & John Thomas; 4 volumes (published 1871+)

Extracted  by Gareth Hicks from the CD published by Archive CD Books (Jan 2008) - translated by Eleri Rowlands (Feb 2008)


Salem, Rhiwbryfdir

(Vol 1, p 485)

"Yn y flwyddyn 1859, dechreuwyd cadw Ysgol Sabbothol yma, yn nhy John Roberts, un o aelodau Tanygrisiau. Adeiladwyd y capel yn y flwyddyn 1861, a bu John Roberts, John Morris, John Daniel, William Pierce, Owen Hughes, ac eraill, yn hynod o ymdrechgar yn y gorchwyl. Cawsant hefyd Mr. John Edwards, brawd Mr. Edwards, Aberdare, a Mr. Morris Griffith Williams, Rhiw, er heb fod yn aelodau eglwysig, yn gynnorthwywyr o'r fath fwyaf egniol. Costiodd y capel 600p. Galwyd ef yn Salem. Agorwyd ef Mehefin 23ain a'r 24ain, 1861, pryd y pregethodd. Meistri W. Edwards, Aberdare; E. Stephen, Tanymarian, ac R. Thomas, Bangor. Ffurfiwyd eglwys yn y capel newydd y nos Wener blaenorol gan Mr. Edwards, Aberdare, pryd yr ymgorphorodd pedwar-a-deugain o aelodau Tanygrisiau, ac ychydig nifer o aelodau Bethania, i gydymroddi i gynal achos yr Arglwydd yn y lle. Ymroddodd yr eglwys yma o ddifrif at dalu dyled y capel. Yr oedd haner yr arian wedi eu casglu cyn pen dwy flynedd, ac erbyn hyn nid oes ond 60p. yn aros. Cydunodd yr eglwys hon a'r eglwys yn Nhanygrisiau i roddi galwad Mr. Roberts, Penybontfawr, ac y mae yn parhau i ofalu am y ddau le. Gan nad yw yr achos ond ieuangc nis gellir disgwyl fod llawer o hanes i'w roddi, ond y mae yma bobl weithgar a ffyddlon, a'r achos ar cyfan, mewn gwedd addawus. Mae y ty i'r gweinidog sydd yn ymyl y capel hwn, wedi ei godi cydrhwng yr eglwys yma a'r eglwys yn Nhanygrisiau, ac wedi ei fwriadu i fod yn breswylfa i weinidog y ddwy eglwys."

Translation by Eleri Rowlands (Feb 2008)

  "In the year 1859, a Sunday school started here, in the house of John Roberts, one of the memebers of Tanygrisiau. The chapel was built in the year 1861, and John Roberts, John Morris, John Daniel, William Pierce, Owen Hughes, and others, worked with remarkable effort. They also had Mr John Edwards, the brother of Mr Edwards, Aberdare, and Mr  Morris Griffith Williams, Rhiw, even though they weren't church members, as most energetic helpers. The chapel cost £600. It was called Salem. It was opened on June 23rd and 24th, 1861, when Mr W. Edwards, Aberdare, Mr E. Stephen, Tanymarian and Mr R. Thomas, Bangor preached. A church was established the previous Friday evening by Mr Edwards, Aberdare, when forty-four members of Tanygrisiau and a few members of Bethania were embodied into the chapel, to devote themselves towards maintaining the Lord's cause in this place. These church members devoted themselves seriously towards paying the debt of the chapel. Half the money was repaid within two years, and by now only £60 is left. This chapel agreed with the chapel in Tanygrisiau to give a call to Mr Roberts, of Bridgend, and he continues to care for the two places. As this cause is still young we cannot expect it to have much history, but the people here are very hard-working and faithful, and the cause, as a whole is promising. There is a minister's house which is close to this chapel, built with the help of the chapel in Tanygrisiau, with the intention of it being the dwelling of the minister of both chapels."